Warunki, które należy spełniać, aby zostać rodziną zastępczą/prowadzącym rodzinny dom dziecka

Zasady funkcjonowania pieczy zastępczej regulują przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:

  1. dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
  2. nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
  3. wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
  4. nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
  5. są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
  6. przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  7. zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
    • rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
    • właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
    • wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
  8. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo.
  9. W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
  10. Okoliczności, o których mowa w ust. 1–3, ustala się na podstawie przeprowadzonej przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej analizy sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej.

Rodzic zastępczy/prowadzący rodzinny dom dziecka ma obowiązek:

  1. sprawowania pieczy nad dzieckiem od dnia faktycznego umieszczenia dziecka na mocy orzeczenia sądu lub umowy lub interwencji.
  2. podnoszenia swoich kwalifikacji, w szczególności udział w szkoleniach.
  3. współpracy z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej.

Rola rodzica zastępczego/prowadzącego rodzinny dom dziecka wymaga zaangażowania, poświęcenia i cierpliwości. Zakres i rodzaj problemów opiekuńczo-wychowawczych, z którymi rodzina zastępcza może się spotkać, wykracza poza zwykłe doświadczenie rodzicielskie. Rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności:

  1. traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
  2. zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych;
  3. zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych;
  4. zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań;
  5. zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne;
  6. zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;
  7. umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.  

Prawa rodziny zastępczej/prowadzącego rodzinny dom dziecka do:

  1. świadczeń na rzecz dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej.
  2. wynagrodzeń (zawodowa oraz prowadzący rodzinny dom dziecka).
  3. szkoleń
  4. pomocy wolontariuszy
  5. wsparcia w ramach pracy koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, grup wsparcia oraz rodzin pomocowych.
  6. pomocy psychologicznej i innej specjalistycznej w tym prawnej
  7. czasowego niesprawowania opieki w wymiarze 30 dni kalendarzowych w okresie 12 miesięcy (zawodowa oraz prowadzący rodzinny dom dziecka).